Hoogerheide
Historische tweeling
Hoogerheide wordt in 1339 genoemd als een leengoed, gelegen ‘op die Hoeghe heide’, dat aan Gerard Hermanszoon werd beleend. De hoge ligging van het terrein ten opzichte van Nederheide was blijkbaar opvallend. In 1353 kreeg het leengoed de status van hoge heerlijkheid, die - afgezien van de leenband - los stond van het markiezaat van Bergen op Zoom en deze situatie bleef meer dan vierhonderd jaar bestaan. In 1761 werd de heerlijkheid Hoogerheide ingelijfd bij het markiezaat van Bergen op Zoom, toen de laatste markies van Bergen op Zoom erin slaagde de rechten aan te kopen. In 1795 werd Hoogerheide een gemeente. Sinds 1821 vormt Hoogerheide een tweelingdorp met de kern Woensdrecht. De grote ontwikkeling die Hoogerheide heeft doorgemaakt is voornamelijk te danken aan de ligging langs de weg Antwerpen - Bergen op Zoom. De lintbebouwing getuigt hiervan.
Brabantse Wal
Hoogerheide is (evenals de overige kernen van de gemeente Woensdrecht) gelegen op de Brabantse Wal, een steilrand of zoom die de overgang vormt van de hoge zandgronden naar de lager gelegen zeekleipolders. De steilrand is door zijn hoogte - bij Hoogerheide tot maximaal 22 meter boven NAP - een opvallend element in het landschap. De Brabantse Wal vindt hoogstwaarschijnlijk zijn oorsprong in het Pleistoceen, het tijdvak van de IJstijd dat zo’n 1,6 tot 2 miljoen jaar geleden begon. Onder invloed van getijdebewegingen werden afwisselend klei en zand afgezet. Door grootschalige bodembewegingen verschoof de loop van Rijn en Maas naar het noordoosten en verscheen de Schelde in het gebied. Deze rivier heeft tienduizenden jaren lang steeds wat zand en klei van de Wal geknabbeld en een steile wand achtergelaten. Later, toen het warmer werd en de zeespiegel steeg (in het Holoceen, vanaf 10.000 jaar geleden), heeft de zee ten westen van de rand dikke lagen klei afgezet. Op de hogere gronden vond vooral verstuiving van zand plaats, waarop zich later de uitgestrekte bossen vormden, die nu de Brabantse Wal bedekken.
Agrarische gemeenschap
In de zestiende eeuw werd het gebied omschreven als: "de hoge, middelbare en lage heerlijkheid met, cijnzen, breuken, bodemgeld van het bier, visserijrechten in de Schelde vogelarij, jachtrecht van konijnen, veldhoenders, ganzen enz., tienden van granen, varkens, bijen, schapen en ganzen." Er hoorden toen beemden (lage weiden) en een bos bij. Het dorp telde in die tijd slechts een negentiental woningen.
Van oorsprong was het een zuiver agrarische gemeenschap. Op de zandgronden hadden velen hun eigen kleine landbouwbedrijfje, dat met inzet van het gehele huisgezin draaiende werd gehouden. In het laatste kwart van de negentiende eeuw ontstond er een nieuwe vorm van industrie: de steen- en pannenindustrie. Het agrarische karakter bleef echter nog tot het midden van de twintigste eeuw overheersen.
De Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog bracht in Hoogerheide grote veranderingen teweeg. Het dorp kreeg het - met name tijdens de bevrijdingsdagen in oktober 1944 - zwaar te verduren. Veel woningen en openbare gebouwen werden verwoest en er viel een groot aantal slachtoffers te betreuren.
De wederopbouw werd echter voortvarend ter hand genomen en een van de gevolgen van de oorlog (en van de watersnoodramp van 1953) was dat het agrarische karakter van het dorp grotendeels verdween. De landbouw veranderde van menskracht in machinale kracht en veel mensen, die tot dan toe hun bestaan hadden gevonden in de landbouw, zochten nieuwe mogelijkheden in de snel opkomende industrie, de handel en de dienstverlening. Bedrijven als Franerex, Aviolanda en de militaire vliegbasis zorgden voor veel nieuwe werkgelegenheid.
Gemeentelijke herindeling
Tot 1 januari 1997 vormde Hoogerheide samen met Woensdrecht één gemeente. Op die datum werden de Huijbergen, Ossendrecht, Putte en Woensdrecht toegevoegd, waardoor de gemeente nu ruim 21.500 inwoners telt. Hoogerheide, de grootste van de vijf kernen, is nog steeds het centrum van de gemeente. Hier bevinden zich het gemeentehuis en een groot aantal voorzieningen op het gebied van onderwijs, recreatie en middenstand. Het is een aangename woongemeenschap met de blik gericht op de toekomst.
